Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hoạt

Lặp lại lời tuyên bố của tân Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken: “Hoa Kỳ khẳng định lại vai trò của Mỹ về các yêu sách hàng hải của Trung Cộng tại Biển Đông là hoàn toàn vượt quá những gì luật pháp quốc tế cho phép. Hoa Kỳ sẽ cùng các quốc gia Á châu liên kết chống lại áp lực của Bắc Kinh”. Lời tuyên bố trên được phát biểu trong lúc điện đàm cùng Ngoại Trưởng Phi Luật Tân Teodoro Locsin. Ngoài ra, Ngoại Trưởng Blinken cũng xác định lại giá trị hiệu lực của Hiệp ước phòng thủ an ninh chung giữa Mỹ-Phi trước đây. Nghĩa là Hoa Kỳ sẽ trực tiếp can thiệp nếu Phi Luật Tân bị tấn công ở Biển Đông, hoặc bất cứ nơi nào. Ngoài ra, ông Blinken còn cho biết thêm Hoa Kỳ sẽ sát cánh cùng các quốc gia Đông Nam Á đòi hỏi chủ quyền hợp pháp trong vấn đề Biển Đông trước áp lực Bắc Kinh.

Sau cuộc điện đàm giữa 2 Ngoại Trưởng Mỹ-Phi. Phi Luật Tân đã gửi đến Trung Quốc công hàm phản đối về việc Bắc Kinh thông qua luật cho phép lực lượng Cảnh sát Trung Quốc nổ súng vào các tàu nước ngoài xâm phạm hải lãnh, đồng thời phá vỡ các công trình của nước khác được được xây dựng trên bãi đá ngầm mà Trung Quốc cho rằng thuộc về Bắc Kinh. Tham lam hơn, nếu nhìn lại hải đồ mà Trung Quốc tự vẽ với nhau thì Trung Quốc làm chủ 80% toàn bộ Biển Đông. Đây là khu vực giàu năng lượng và tuyến đường thương mại huyết mạch thuộc hải lãnh của Việt Nam, Phi Luật Tân, Malaysia, Brunei và Đài Loan…
Nhìn lại lịch sử Trung Quốc kể từ thời kỳ Hán-Sở tranh hùng, dân tộc Đại Hán luôn luôn nuôi tham vọng xâm chiếm của người làm của mình. Chính vì tham vọng bất chính cho nên quan hệ Mỹ-Trung và các dân tộc trên thế giới luôn luôn có sự tranh chấp về biên giới và lãnh thổ. Đặc biệt trong khu vực Á Châu. Từ nhận thức ấy, hầu hết các chiến lược gia Hoa Kỳ cho rằng đã đến lúc Mỹ phải chứng tỏ quyết tâm và sức mạnh của mình, sẵn sàng chống lại chính sách bành trướng của Bắc Kinh. Cho dù dưới sự lãnh đạo của Cộng Hoà hay Dân Chủ, người Mỹ đều phải đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu. Do đó, chính sách xoay trục Á Châu đã được nhen nhúm do các nhà chiến lược, đặc biệt nhà ngoại giao Kurt Campbell một chuyên gia nghiên cứu Á châu dưới thời kỳ Obama hoạch định chính sách đối ngoại. Trong đó nhân tố căn bản để Hoa Kỳ “sẽ và phải” hành động tích cực và cụ thể trong việc ngăn ngừa chủ trương bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông và Ấn Độ Dương. Kể từ sau khi Mao Trạch Đông đánh bại quân Tưởng Giới Thạch vào năm 1949, buộc họ Tưởng phải rút về cố thủ Đài Loan. Bắt đầu từ đó họ Mao đã nuôi tham vọng chiếm đoạt Biển Đông, điều nầy nguyên Tổng bí thư Lê Duẫn đã lên tiếng cảnh báo trước đây. Tiếp theo những kẻ thừa kế đã đặc ra chính sách ngắn hạn và dài hạn theo đuổi trong từng giai đoạn chiến lược. Trong đó khát vọng của Bắc Kinh là họ sẽ trở thành trục quay trung tâm quyền lực nhất thế giới. Họ tin tưởng vào xu hướng đa cực hoá, thay vì đơn cực và dự đoán sự phát triển về kinh tế sẽ là đòn bẩy gíup họ trở nên một quốc gia hùng mạnh nhất thế giới từ chính trị, kinh tế đến quân sự.
Thứ 2, căn cứ vào sự phát triển kinh tế, Bắc Kinh nghĩ rằng ảnh hưởng của họ sẽ làm chủ khu vực Á châu và trên cả thế giới. Nhưng ước vọng trên chỉ là ảo tưởng, vì vị thế của họ không thể nào cạnh tranh với Hoa Kỳ trên mọi lãnh vực, ngay cả con người, tài nguyên, khoa học kỹ thuật Trung Quốc vẫn còn cách xa rất nhiều v.v..Một góc nhìn khác, trên phương diện tích cực Mỹ có thể vận động thị trường Châu Âu và các quốc gia Trung Đông, Ấn Độ nơi có nguồn dầu hỏa bất tận sẵn sàng đứng về phía Hoa Kỳ một khi quyền lợi đất nước được đáp ứng.
Thứ 3, về lâu dài Bắc Kinh dùng mọi nỗ lực để đánh bại Mỹ ra khỏi ảnh hưởng Đông Á. Bắc Kinh cho rằng Mỹ chưa phải là cường quốc Châu Á-Thái Bình Dương. Đây là nhận định sai lầm của chiến lược gia Trung Quốc, khi nhận định chính sách xoay trục Á Châu của Hoa Kỳ giống như con hổ bị giam trong chuồng sắt, nên hổ vẫy vùng. Nhận định như thế mang tính phiến diện. Ngược lại khi quay trục Á châu, với tư cách là một siêu cường Mỹ đã cô lập và trừng phạt Bắc Kinh hằng trăm tỷ dollar mỗi năm, hàng không mẫu hạm của Mỹ đã vào ra như chỗ không người trên những khu vực mà Trung Quốc chiếm đoạt.
Trên phương diện khác Hoa Kỳ hiện nay sỡ hữu một quân đội hùng mạnh nhất thế giới, cùng với kho vũ khí hàng đầu, kể cả hạt nhân. Mặc dầu thế, quốc hội Mỹ vẫn tiếp tục chi viện ngân sách quốc phòng hàng trăm ngàn tỷ Mỹ kim hằng năm, tiếp tục đầu tư vào ngành công nghệ, không gian, khoa học để phát triển các loại vũ khí tấn công liên lục địa tinh vi hơn nữa. Nhờ thế hiện nay Mỹ có kho vũ khí chiến lược hiện đại nhất thế giới. Ngoài ra hệ thống tên lữa phòng thủ National Missile Defense (NMD) và Theater Missile Defense (TMD) đã đan chéo như màn nhện (cobweb) trên bầu trời nước Mỹ. Hơn ai hết, một số tướng lãnh và lãnh đạo Trung Quốc đã nhận thức áp lực từ sức mạnh của Hoa Kỳ, cho nên họ chủ trương chạy đua trên mọi phương diện, từ chính trị, kinh tế, ngoại giao cùng thiết bị quân sự, mở rộng hệ thống gián điệp với chủ trương ăn cắp sản phẩm trí tuệ của Hoa Kỳ và các nước tân tiến Âu châu.
Trên lãnh vực an toàn, theo nhận định của các nhà chiến lược và được đánh giá qua các nhận định của một số thành viên trong Hội Đồng An ninh Quốc gia, Hoa Kỳ là quốc gia an toàn nhất để sống trên thế giới. Không một sức mạnh nào có thể áp chế được sức mạnh Hoa Kỳ. Bất cứ quốc gia nào tấn công vào Mỹ họ sẽ bị trả đủa một cách thích đáng, nội trong vòng 24 tiếng đồng hồ quốc gia đối nghịch sẽ không còn sức chống trả, chính quyền ấy coi như sụp đổ hoàn toàn.
Bên cạnh đó, Hoa Kỳ còn củng cố thêm sức mạnh của mình bằng sự kết hợp liên minh với các quốc gia Á châu. Đặc biệt Ấn, Nhật, Úc. Đây chính là sức mạnh mềm mà Hoa Thịnh Đốn đang tiến hành khai thác tìm kiếm sự hỗ tương Đông Á. Nhớ lại trong thời kỳ chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ gầy dựng một liên minh Âu châu chống lại Liên Sô và kiềm chế các nước cộng sản. Khi chiến tranh lạnh chấm dứt, Liên Sô tan rã, Hoa Kỳ mở rộng NATO và tái khẳng định liên minh an ninh với Nhật và Phi Luật Tân cùng các đồng minh Châu Á-Thái Bình Dương, sử dụng Clark Airport và Subic Bay trở thành vị trí chiến lược cho các phi vụ không quân và nơi tiếp liệu, tu bổ chiến hạm. Các nhà hoạch định chính sách Mỹ cho rằng Liên minh an ninh Châu Á luôn luôn là nền tảng cho chiến lược an ninh của Mỹ. Riêng quan điểm của Bắc Kinh, sự kết thúc chiến tranh lạnh giữa Liên Sô và Hoa Kỳ là cơ hội để Trung Quốc bước sang giai đoạn phát triển, nhờ vào chiến lược tạm thời thân Mỹ thoát Nga. Mặc khác Trung Quốc chủ trương thay thế các mối liên hệ quân sự bằng bình thường hóa bang giao, khai thông thị trường, phát triển nguồn nhân lực, kể cả kế hoạch lấy cắp công nghệ Hoa Kỳ.
Trên tổng quan, Hoa Kỳ muốn sử dụng Trung Quốc trở thành tiền đồn chống Nga sô. Tuy nhiên, tương kế tựu kế Bắc Kinh đã có những lợi ích tích cực nhiều hơn tiêu cực. Trên bình diện an ninh, Hoa Kỳ tạm thời có thêm kẻ đồng hành ổn định an ninh Đông Á kể từ khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt. Vai trò Trung Quốc trong giai đoạn nầy vừa đóng góp vừa hưởng lợi cho sự ổn định để tái thiết, vực dậy nền kinh tế mà Hoa Kỳ cô lập từ năm 1949 sau khi Mao Trạch Đông làm chủ đại lục.
Đối với Kissinger và Nixon cho rằng mở cửa cho Trung Quốc bước vào thị trường thế giới rồi đây Trung Quốc tự thay đổi và đảng cộng sản sẽ tự giải thế. Những nghĩ suy trên sau hơn 4 thập niên đã chứng minh hoàn toàn sai. Ngược lại, cơ hội mở cửa đã khai thông Trung Quốc bước vào thị trường sản xuất, xuất khẩu và phát triển vượt bực. Hiện nay nền kinh tế của họ đứng hàng thứ 2 trên thế giới chỉ sau Hoa Kỳ. Đổi lại những gì Nixon nghĩ và Bắc Kinh theo đuổi, cả 2 chia sẻ các mục tiêu sau:
1, Không có chiến tranh giữa 2 miền Nam- Bắc Triều Tiên. không có vũ khí hạt nhân (trong thập niên 70, 80), không chủ trương lật đổ chính quyền Bắc Triều Tiên. Nhưng trên thực tế, chính Mỹ đã nuôi dưỡng chế độ Bình Nhưỡng qua hình thức viện trợ nhân đạo, như y tế, giáo dục, gạo v.v... đổi lại Hán Thành và Bình Nhưỡng không có chiến tranh. Thế nhưng thỏa thuận trên Bình Nhưỡng đã xé bỏ và họ đã tiếp tục thử nghiệm tên lửa.
2, Trung Quốc và Hoa Kỳ thỏa thuận giải quyết tranh chấp biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan về Kashmir. New Delhi và Islamabad ngưng chạy đua vũ khí hạt nhân.
3, Đài Loan là một vấn đề nóng bỏng gây nên tranh cải giữa Bắc Kinh và Hoa Kỳ. Dĩ nhiên chính sách một Trung Quốc theo chủ trương của Bắc Kinh đã được Hoa Kỳ tán thành vào thập niên 1970 cùng với việc Hoa Thịnh Đốn phản đối Đài Loan phát triển hoặc mua thêm vũ khí hạt nhân. Từ đó eo biển Đài Loan gần như ổn định trong hơn 3 thập niên. Tuy nhiên, kể từ chiến lược quay trục Châu Á cùng sự đồng tình trong chính sách cứng rắn của Tổng Thống Thái Anh Văn và Donald Trump, Đài Loan mang một sắc thái đổi thay và tiếp tục leo thang, gây nên những áp lực từ phía Bắc Kinh trong những ngày qua. Có một câu hỏi lớn được đặt ra: Liệu Bắc Kinh có sử dụng quân đội để thống nhất Đài Loan? Nếu căn cứ theo các nguồn (source) của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cùng các sinh hoạt trên khu vực Á Châu, với các nhận định của các thành viên trong tổ chức Think Tank Organizations và các hoạt động quân sự của Mỹ trên Biển Đông thì, Trung Quốc sẽ không sử dụng vũ lực để thống nhất Đài Loan. Do bởi: sức mạnh cùng vũ khí hiện đại của Đài Loan và sự trợ giúp của Hoa Kỳ, Bắc Kinh không thể có được kết quả như họ mong muốn. Đặc biệt nếu Đài Loan bị mất về tay Trung Quốc, Biển Đông sẽ bị khống chế toàn bộ. Điều ấy sẽ thiệt thòi và khó khăn cho mọi hoạt động không riêng Mỹ mà tất cả các nước trên thế giới có nhu cầu vận chuyển trong khu vực. Vì tầm quan trọng ấy cho nên “khúc xương cổ” Đài Loan rất nhó để Bắc Kinh có thể thống nhất dễ dàng.
3, Dĩ nhiên vấn đề chiến tranh Việt Nam cũng được giải quyết. Thỏa thuận giữa Bắc Kinh và Hoa Thịnh Đốn đã trả lời bằng kết quả của ngày 30/4/1975.
Là một tác nhân có tham vọng bất chính ở Châu Á- Thái Bình Dương, tập đoàn lãnh đạo bành trướng Bắc Kinh rất nhạy cảm với bất kỳ sự đổi thay nào trong chính sách của Hoa Kỳ. Trong xu hướng và bối cảnh của liên minh giữa Mỹ-Nhật và một liên minh Á châu mà hành pháp Hoa Kỳ đang theo đuổi, cộng thêm cuộc chiến thương mại Bắc Kinh thiệt hại với hàng ngàn tỷ Mỹ kim. Tiếp theo Trung Quốc phải đối diện cả vấn đề nhân quyền trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc cùng với diễn biến chính trị tranh chấp nội tại, chúng ta tin rằng Bắc Kinh sẽ chưa thể hoặc không thể thống nhất Đài Loan bằng sức mạnh quân sự, trong khi chính sách xoay trục đang được triển khai một cách hiệu quả và thực dụng.
Nhận định trên dựa theo cơ sở trong bài phát biểu đầu tiên của Ngoại trưởng Blinken khi nhận chức. Trong đó ông đã trình bày chiến lược an ninh quốc gia mà Tổng thống Joe Biden đưa ra tầm nhìn xa hơn về vai trò của Mỹ hướng về Đông Nam Á. Trong đó Việt Nam chúng ta là thành phần trong chiến lược an ninh của Mỹ, bao gồm Úc, Nhật, Đài Loan, Ấn Độ./.